Teveel van het goede?
Over wat er mag worden gewied, de zon die alles zichtbaar maakt (ook wat je liever niet ziet) en altaren in de tuin
Vandaag is de piek van het jaar: het is de langste dag. De dag waarop we de kracht van de zon vieren. Ik merk het aan onze moestuin die aan het ontploffen is. Ik kan het wieden bijna niet bijhouden. Of laat dat ‘bijna’ eigenlijk maar weg: ik hou het wieden niet meer bij.
Vanochtend stond ik vroeg op, zodat ik in de tuin kon werken voordat het te heet werd. Rondom de aalbes en de blauwe bes trok ik kleine plantjes weg. ‘Onkruid’ noemen ze het, planten die op de verkeerde plek staan. Terwijl ik aan het wieden was, dacht ik na over wat er in mijn leven teveel is en op de verkeerde plek staat.
✏️ Een kleine schrijfoefening1
Ik wil je uitnodigen een notitieboekje en een pen te pakken en naar buiten te gaan - naar een plek waar het ontploft. Een plek van explosie aan groei. Kijk terwijl je daar zit eens naar de overvloed. Misschien komt er een gevoel van dankbaarheid bij je op, voor alles wat er uitkomt (onvoorstelbaar - uit die kleine zaadjes!). Ga in gedachten eens terug naar begin februari. Breng de leegte en de kaalte in herinnering. Vraag jezelf eens af: wat heb je in het begin van de lente gezaaid en geplant? Wat is er gaan ontkiemen en gaan groeien de afgelopen maanden?
Als je goed kijkt, zie je wellicht ook planten die in de verdrukking zijn gekomen en anderen die floreren. Maak de balans op: wat neemt er bij jou nu de overhand in je leven? Klopt dat nog met wat er voor jou belangrijk is? Wat in jouw innerlijke tuin mag er gewied worden?
De zon maakt ook zichtbaar wat er niet meer klopt, waar geen leven meer in zit, wat er losgelaten mag worden. Kijk daar ook naar: wat maakt dit felle licht zichtbaar wat er eerder nog bedekt bleef?
Wat we van het bos kunnen leren over rouwen
De reden dat ik het wieden in de tuin wat achter loopt, is mijn bezoek aan het theater- en kunstfestival Oerol op Terschelling. Afgelopen maandag was ik naar een verdiepende sessie bij de installatie van Elmo Vermijs waarin we ons afvroegen: wat kunnen we van het bos leren over rouwen? Arjan Berkhuysen en Anemoon Elzinga, de initiatiefnemers van de Walk of Grief2, waren er ook en verzorgden een rouwoefening. Ze deelden daarin een verhaal dat ik voor de wandelgids van de Walk o Grief over compost schreef. De strekking van het verhaal is ongeveer dit:
Vroeger werden dode bomen uit het bos weggehaald. Maar sinds de jaren negentig is ons inzicht in oerbossen gegroeid en laten we dode bomen gewoon liggen. Gezonde bossen bestaan namelijk voor zo’n 50 % uit dood hout. Heel langzaam breekt het hout af en verandert het van vorm. Het creëert een voedingsbodem voor nieuw leven. ‘Wat als we rouw ook zo zien?’ stel ik voor. Net als in het bos hoeft er niks weg - we laten het juist liggen zodat het langzame proces haar gang kan gaan.
Cyclische tijd
Een jaar is verstreken en het is weer de sterfdag van een geliefde. Het is weer de dag van de operatie - maar nu precies een jaar later. Het is weer de dag van de abortus/relatiebreuk/ongeluk of andere grote verandering. Soms herinnert je lijf het zich al. Vraag je je af wat er toch is, die onrust, dat zware gevoel. Om je later pas te realiseren dat die dag weer nadert.
Een herdenkdag.
Zo’n herdenking herinnert ons aan de cyclische tijd, aan de dingen die voorbij gaan en misschien - als je goed kijkt - in een andere vorm weer terugkomen. Het is een uitnodiging om even stil te staan. Misschien juist als die tijd er toen niet was.
Ik wandel vaak door het bos voor mijn huis. Er is iemand - ik verdenk de postbode - die tussen de beukenbomen altaren maakt van takken, van besjes, bloemen en zelfs van ijs. Zijn mozaïeken liggen er een tijdje, tot ze weer vergaan. Tot ze weer vergaan.
Dankzij hem maak ik ze nu ook. Kleine mandala’s in de natuur. Natuuraltaren. Om even stil te staan. Stilstaan bij wat er was, wat er miste, wat er goed was, wat er pijn deed. Het leidde tot deze nieuwe Verlieskaart.
Ik zocht zelf een speciale kaart om te sturen aan een vriendin op haar eerste herdenkdag. Dat is trouwens hoe veel van de Verlieskaarten zijn ontstaan, uit eigen noodzaak.
‘Zo’n eerste sterfdag herdenken, das toch iets bijzonders,’ dacht ik bij mezelf. Een beetje onwennig misschien, want wat doe je op zo’n dag (daarover schreef ik eerder al dit stuk)?
Ze wilde iets speciaals doen, had ze me gezegd, of ik ideeën had? Ik wilde helpen deze dag te markeren. Als een lijn in het zand. Dus ik deed wat suggesties voor rituelen en deelde inspiratie om te schrijven in de week rondom de sterfdag. En maakte dus deze nieuwe kaart. Opgedragen aan Josje.
En die is nu dus voor iedereen te gebruiken die een belangrijke gebeurtenis wil helpen herdenken.
Herdenk ze!
Iemand vroeg me eens wat je dan zegt tegen iemand op een sterfdag. Dat hangt natuurlijk van van alles af, maar ik suggereerde dit (lees vooral de hele post hier):
Inmiddels ben ik trouwens tot de conclusie gekomen dat het ‘Herdenk ze!’ moet zijn.
Oké, hier laat ik het bij voor nu! Een volle, rommelige (overvloedige?) seizoensbrief, helemaal passend bij de zomer😀
Ik wens je een hele mooie viering toe van deze langste dag, vanaf morgen wordt het al weer een beetje korter. Succes met wieden, genieten, altaren maken die anderen verrassen, kijken naar wat er zichtbaar wordt, schaduwen en de expansie!
✉️ De nieuwe Verlieskaart is vanaf vandaag verkrijgbaar in de webshop. Wil je kaarten bestellen voor de zomer – om iemand te verrassen of voor een herdenkdag? Bestel ze dan op vandaag nog, want in juli is de webshop gesloten en heb ik lekker vakantie.
Met liefs,
Babet
P.s. Wil je ook meedoen met een volgende editie van de Schrijfclub? Je ontvangt dan, samen met een club andere mensen die ook in een periode van verandering en verlies zitten, een aantal schrijfoefeningen van mij per post en je komt een aantal keer online samen voor een schrijfsessie. Heb je hier ook behoefte aan? Laat dan hier je e-mailadres achter en ik houd je op de hoogte!
Behoefte om meer te schrijven over je verlies? Ik heb een kleine online schrijfcursus waarin je 14 dagen lang om de dag een mail krijgt met een schrijfoefening.
De Walk of Grief is een pelgrimspad van 75 km op Terschelling. Hier kan je met je verlies op pad, wat je verlies ook is. Ik mocht de reflectieve verhalen voor de wandelgids schrijven.
Ik houd van je overvloedige, niet rommelige, schrijfsels! Goed idee om de natuur veel meer te betrekken in het herdenken. Onze proeftuin is ook ontploft, en steeds denk ik weer: “yes, zaadjes voor volgend jaar!” ♥️